Het is wat stil geworden rond keramische lagers. Wat is nu de stand van zaken?Zoals bekend zijn er twee soorten keramische lagers, vol-keramische en hybride keramische lagers. Vol-keramische lagers bestaan geheel uit keramiek, hetzij silicium-nitride (Si3N4) of zirkonium-oxide (ZrO2). Hybride keramische lagers hebben RVS lagerschalen en meestal silicium-nitride kogels.
Ernie Frieke heeft in publicaties na uitgebreide testen een 'doodvonnis' uitgesproken over keramische lagers. Is dit terecht? Ja en nee.
Ja, als je keramische lagers voor alledaagse toepassingen inzet. Keramische lagers lopen alleen merkbaar lichter als er geen smering wordt toegepast. Hybride keramische lagers moeten gesmeerd worden. Doe je dit niet, zie foto, dan vernielen de extreem harde keramische kogels de lagerschalen. Smeer je wel, dan is de extreem lichte loop verdwenen en kun je net zo goed een kwalitatief hoogwaardig stalen lager gebruiken.
Vol-keramische lagers, gebruikt in bijv. de vijandige omgeving van de naven van de voorwielen van de Quest, kunnen voor grote problemen zorgen. Hans Wessels heeft vorig jaar zijn 24-uur recordpoging al na enkele uren zien stranden door …. problemen met vol-keramische lagers. Vol-keramische lagers hebben een beperkte niet-slepende afdichting, mede daardoor lopen ze zo licht. In de remtrommels van de Quest verzamelt zich een mengsel van vet en slijpstof van de remmen. Als dit langs de afdichting de kogels heeft weten te bereiken ontstaan er een soort kievitseieren. Mooi om te zien, maar dodelijk voor een lichte loop. Het mengsel van vet en remstof kleeft aan de spiegelgladde kogels en remt als de beste zonder de rem zelfs maar aan te raken.
Nee, als je keramische lagers inzet voor specifieke toepassingen.
Vol-keramische lagers kunnen inderdaad zonder smering draaien en zijn voor specifieke omstandigheden, bijvoorbeeld bij recordpogingen, de aangewezen keus. In de recordfiets Whitehawk van Elan draaien door mij geleverde vol-keramische lagers uitstekend. De winst is ruim 10 watt in vergelijking met stalen lagers.
Voor wedstrijden vervang ik het standaard kettingwiel door een TerraCycle kettingtandwiel met keramische lagers. Elke rek is eruit en iedere trap is voelbaar raak. Direct na de wedstrijd verwissel ik de TerraCycle weer voor een kettingwiel met O-ring, de stilte is weer terug.
Het effectieve gebruik van keramische lagers is dus beperkt. Zeker ook omdat deze lagers alleen met goede persen mogen worden geplaatst. Het zonder goed gereedschap 'intikken' van keramische lagers levert vaak breuk of schilfering op. Ook al zie je soms geen schade, deze kan wel degelijk al aanwezig zijn. Een klein voordeel van hybride keramische lagers is dat ze niet roesten.
Alles overziende is het gebruik van keramische lagers in een Quest of Strada niet zinvol.