Bezoek aan M5

Ik probeer zoveel mogelijk informatie te verzamelen over lagers. Het internet is uiteraard een vrijwel onuitputtelijke bron van informatie. Het is naar mijn mening ook belangrijk om ervaringen van fabrikanten van ligfietsen te vernemen. Eén van Nederlands meest innovatieve ondernemingen op dit gebied is M5 in Middelburg. Bjorn Frank van M5 had mij al gemaild over ervaringen met diverse, waaronder Chinese, lagerfabrikanten. Goede reden om het mooie Middelburg met een bezoek te vereren.
Bjorn ontvangt me vanmiddag hartelijk en neemt meer dan een uur de tijd om ervaringen uit te wisselen. Zij hebben geëxperimenteerd met vol-keramische lagers zonder afdichting. Dit leverde na een jaar reacties van gebruikers op die meldden dat er slijtage merkbaar zou zijn. Gemeten is deze slijtage niet. Om verdere klachten te voorkomen is M5 overgeschakeld naar hybride lagers met een rubber afdichting. Over deze, met vet gesmeerde lagers, komen geen klachten meer binnen. De lagers zijn van Ceramic Speed uit Denemarken.
Ik krijg een setje lagers mee om aan te meten. Het eerste wat opvalt is dat zowel het voor- als het achterwiel lager heel licht ogen. In alle dimensies zijn de afmetingen van deze lagers minder dan half zo groot als de lagers van de Quest. Door de rubber afdichtingen loopt het lager niet zo licht als een vol-keramisch lager. Het ziet er wel fraai afgewerkt uit. Belangrijk is te weten dat een twee-wielige ligfiets vooral radiale belastingen te verwerken krijgt, dit terwijl een velomobiel naast radiale vooral ook axiale belastingen te verduren krijgt.
De metingen aan het M5 achterwiel lager leveren een onbelaste axiale speling op van 12/100 ste mm. De belaste axiale speling is vrijwel 0, al laat het lager zich met een druk van 6 kg toch vrij makkelijk 3/100 ste mm heen en weer bewegen. De onbelaste radiale speling is 1/100 ste mm.
Globaal komen deze waarden overeen met het Chinese silicium nitride lager.
Ter controle doe ik de belaste axiale meting aan het zirkonium oxide lager nog een keer. Bij zijdelingse druk waarbij het M5 lager de puppitast doet uitslaan, staat het zirkonium oxide lager nog stil. Bij flink meer druk krijg ik ook het zirkonium lager enkele honderdsten millimeters in beweging.
Alles overziende staat niets de import van Chinese lagers meer in de weg. De nauwkeurigheid, zeker onder belasting, is ronduit uitstekend en duidelijk beter dan de stalen lagers die nu in bijv. een Quest worden gebruikt.
Morgen zal ik een paar foto's maken van de verschillende lagers zoals die in een M5 ligfiets worden gebruikt, naast de vergelijkbare lagers van een Quest.
Ik waag me aan een advies aan M5. Gebruik voor de echte race modellen lagers met een contactloze PEEK afdichting. 98% van het vuil, zand en stof wordt hiermee uit het lager geweerd. Komt er toch verontreiniging in het lager, dan wordt dit door de harde keramische kogels vermalen en zal het lager weer verlaten. Als bonus kan het lager veel hogere temperaturen verwerken al is dit voor een Quest relevanter dan voor een open ligfiets.

Bij de foto's
Ik was vandaag niet toegekomen aan het maken van foto's van de lagers. De hele dag heerlijk gefietst met Kees en daarna met andere zaken bezig geweest. Om kwart over acht toch nog maar een poging gewaagd. Mede dankzij de uitstekende Nikon D700 en de Micro Nikkor lukt het toch.
De zon gaat al onder en dat levert een aardig plaatje op. De foto met vier lagers toont van links naar rechts het voorwiellager van M5, het vol-keramische voorwiellager voor de Quest, het achterwiellager van M5 en het achterwiellager van Velomobiel.nl.
De foto's van de details spreken voor zich.