German:a schokdemper succesvol

Afgelopen week heeft Bram Smit de goede verlengstukjes gemaakt op de German:a Prion demper. Helaas veerde deze demper prima, maar dempen deed ie niet. Elan stuurde me eergisteren een nieuwe German:a demper die ik er gisteren in gezet heb. Met 6 bar in de demper blijkt direct dat deze demper wel goed werkt. Ik plak een rondje carbon op het gat in de kettingafscherming dat voor de Rockshox demper was gemaakt.

Ik ga maar eens een rondje fietsen. De afgelopen periode heeft het weer, maar ook de nog niet goed functionerende dempers, me van de straat gehouden. De zon schijnt en het waait een dikke 5 Bft met uitschieters tot 7 Bft. Ik heb er zin in en op de Westdijk zit ik ik al gauw boven de 50 km/u. Even later zie ik zelfs 57 km/u, met dank aan de racekap, op de tacho verschijnen. Op het mooie asfalt van de Westdijk is een demper niet van belang, op het ruwe en slechte asfalt langs de Noordervaart des te meer. De stevige wind komt nu van rechts in en duwt behoorlijk tegen de Quest. Het slechte wegdek heeft nu nauwelijks vat op de fiets. Met de standaard veerpoot durfde ik onder deze omstandigheden niet harder dan 42 tot 43 km/u, nu kan ik zonder gevaarlijke toestanden gerust 50 km/u rijden. Het achterwiel blijft nu aan de grond. Alleen bij hoge drempels en hoge snelheid komt het achterwiel nog los van de grond. De veerweg is met 8 tot 9 cm simpelweg te kort. De landing verloopt dan weer mooi gedempt en dat voelt heel veilig aan.
Ik word hier blij van en zal nog wat experimenteren met drukken en de instellingen van de 'rebound'. Dat is de snelheid waarmee het ingeveerde wiel uitveert.

Zal deze demperconstructie een artikel worden voor Velomobielonderdelen.nl? Dat zou kunnen, maar dan moet er nog wel e.e.a. gebeuren. Eerst maar eens een flink aantal kilometers maken. Vervolgens moet de constructie zo worden dat het verwisselen van de oude veerpoot voor de gedempte German:a Prion door iedereen binnen een minuut en zonder gereedschap moet kunnen worden uitgevoerd.
Het is dan nog niet allemaal rozengeur en maneschijn. De German:a demper kost 259 euro en dan moet ie nog aangepast worden voor de Quest. Daarom ben ik met enkele fabrikanten in gesprek om te komen tot een nieuwe standaard lucht/olie demper in precies dezelfde maat als de huidige veerpoot. Deze veer/demper zou een universele vervanger kunnen worden van de standaard ongedempte veerpoten. Meer veiligheid en meer comfort zonder dat het een vermogen kost. Deze nieuwe dempers zijn weliswaar niet instelbaar, maar worden speciaal gemaakt voor de Quest en de Strada. Ook hier geldt dat deze dempers zonder gereedschap in een minuut door iedere fietser moeten kunnen worden vervangen.

Veer/demper project vervolg

Het is geen fijn fietsweer de laatste tijd. Veel wind en als het niet waait regent het wel. Toch zo nu en dan in de Quest om pakjes voor velomobielonderdelen.nl naar het PostNL agentschap in Akersloot te brengen. Gisteren kwam ik op een van mijn boodschappenritjes een jong paard op de weg tegen. Het dier rende alle kanten op en fietsers en automobilisten stopten om te wachten tot de eigenaar zijn ontsnapte viervoeter zou inrekenen. Het losgebroken dier vindt de vrijheid veel te leuk en komt na enige angstige blikken toch liever vlak langs de Quest dan zich te laten vangen. Ik maak de foto door het gesloten vizier van de racekap. Het valt me steeds op dat de optische kwaliteit van het Lexan vizier perfect is.

Ik rij nu enkele honderden kilometers met de RockShox demper. De demper doet het goed, maar het kraken in de constructie achter mijn schouders verdwijnt niet. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de krachten die ontstaan door de verplaatsing van het aangrijpingspunt van de bovenste ophanging. Het 'bruggetje' brengt de ophanging van de bovenste ophanging mooi recht boven de swingarm, maar de krachten op de ophanging nemen wel toe.

Ik overleg met Bram Smit en we besluiten de RockShox demper te vervangen door de German:a Prion. Deze Prion is niet OK, hij dempt te weinig, maar ik hoop dat het onheilspellende kraken hiermee verleden tijd is. Hans van Vugt van Elan zal mij een nieuwe Prion sturen die ik zelf kan omwisselen.
In de stromende regen rij ik vanmorgen naar Bram in Naarden en Bram maakt er weer een kunststukje van. Hij heeft ook een eerste versie gemaakt van de door Piet Kunis bedachte vertraging. Ziet er goed uit, maar is duidelijk een wat zwaardere constructie. Een veel lichtere variant is inmiddels in de maak. Van Piet begrijp ik dat deze oplossing prima moet werken in de Mango, maar niet in de Quest. Doordat de twee ophangingspunten niet in één lijn liggen zal zijn oplossing willen kantelen.

Als de demper is gemonteerd is het kraken inderdaad over. Doordat we de demper 1 cm langer maken dan de standaard veerpoot ben ik ook van een bekend kwaaltje verlost. In de eerste versnelling, op het grootste kransje achter, hoorde ik altijd wat kettinggeratel. Dat is niet erg, maar nu het weg is, is het wel prettig.

Toch weer een korte demper

Na het defect blijken van de beide LRS dempers wil ik toch graag door met het demperproject. Bram en ik bekijken de mogelijkheden en komen tot de conclusie dat het rechtop plaatsen van de Rock Shox demper wel kan. Er moet een nieuw sleetje worden gemaakt en ook blijkt de verlenging van de demper te kort zijn. Dit is heel makkelijk vast te stellen als de demper zonder lucht wordt belast. Ik duw stevig op de achterkant van de Quest. De fiets veert zo diep in dat de achterband tegen de binnenkant van de wielkast stoot.
Ik zie dat de O-ring die de mate van invering aangeeft maar halverwege de totale veerweg zit. Als de demper is verlengd pompen we de demper op tot 8 bar en maak ik een eerste rit.
Dat gaat aardig goed al is de veerspanning nog te hoog. Als de veerdruk is verlaagd naar 5 bar komt het gewenste comfort in beeld.
Bram gaat een nieuwe bovenste ophanging maken die een grotere aanslag heeft op de wielkast.
Ik ga nu eerst rijden en experimenteren met de druk en de rebound.

Schokdemper dempt niet of teveel

Vanmorgen op weg naar Bram Smit om een LRS demper in te bouwen. Eerst wordt de 32 cm lange demper voorzien van nieuwe eindfittingen om totaal op 40 cm lengte te komen. Laat dat maar aan Bram over. Frezen, draaien, boren, slijpen, alles komt aan bod. We bouwen de German:A demper in op de bestaande bevestigingspunten. Dat is niet makkelijk, de achterste bevestiging zit letterlijk op het eind van de achterbrug.
Met spanning brengen we de Prion op 8 bar druk. Dat lijkt goed te gaan. Als ik echter even onderweg ben voor een proefrit valt me op dat ik redelijk achterover zit. Het comfort is ook niet je dàt. Als ik na een paar kilometer de fiets omkeer voor de rit terug voel ik tijdens het instappen dat de schokbreker vrij gemakkelijk op zijn aanslag komt. De lucht blijkt ontsnapt te zijn. Ook als Bram een ander ventieltje inschroeft en de demper oppompt tot 8 bar is ie even later weer leeg. Jammer, de demper is niet OK.

We zijn niet voor één gat te vangen, ik heb immers ook de Merida LRS demper mee. Ook deze demper wordt tot 40 cm verlengd. Hiervoor kunnen, met wat frees- en draaiwerk, de voor de Prion gemaakte fittingen worden gebruikt. Nadat deze demper is ingebouwd lopen we tegen een nieuwe verrassing aan. De Quest veert wel in, maar het uitveren verloopt tergend traag. De daarvoor bedoelde instelling geeft nauwelijks verschil. Ook deze demper, hij heeft 8 jaar in een magazijn gelegen, lijkt niet goed.

Omdat Bram zelf laaiend enthousiast is over de inbouw van de Rock Shox demper in zijn Mango, duw ik hard op de smurfenmuts. En inderdaad, de Mango veert prachtig gedempt in én uit. Het kan dus wel. Bram heeft al wel een afstandstukje gemaakt om deze demper in de Quest in te bouwen. Ik schat in dat de ophanging niet heel blijft, reden waarom we de LRS demper inbouwen.

Het is inmiddels tegen vijf uur en besluiten morgen door te klussen.
Kees, morgen dus weer geen koffie op De Woude :).

Korte schokdempers versus lange schokdempers

De eerste experimenten met korte schokdempers in de Quest zijn niet geheel schokvrij verlopen. Deze veer/dempers zijn veelzijdig instelbaar en hebben zelfs een 'lock-out', een mogelijkheid om vering en demping helemaal uit te schakelen. Ze zijn ontwikkeld om via een 'arm', een hefboom dus, belast te worden. De verhouding is meestal 1:3,5. Daardoor kunnen ze compact gebouwd worden en zijn ze in een mountainbike overal eenvoudig te monteren.
De Quest, Strada en Mango hebben een veerpoot met een zogenaamde LRS, een Low Ratio Suspension. Zonder hefboom veert de demper in een verhouding van 1:1,85 in als de achterbrug zich verplaatst. Mijn wens om een betere demping te hebben leert mij, na lang zoeken op het internet, dat LRS veer/dempers niet of vrijwel niet meer worden gemaakt.

Daarom eerst een poging om met de goedkope overal verkrijgbare korte dempers mijn doel te bereiken.
In de Quest betekent dit dat de demper uiteraard niet op de achterbrug vlak bij de naaf aangebrachte bevestiging van de veerpoot kan worden gemonteerd. De korte demper heeft een zodanige hefboom nodig dat de demper op 1/3 van de afstand vanaf het draaipunt van de achterbrug moet komen. Bram Smit maakt een fraaie verlenging voor de Rock Shox Ario demper. De inbouw gaat prima en de eerste ritten tonen aan dat vering en demping behoorlijk werken. Wel loopt bij inveren en in linker bochten de buitenband aan. Aanvankelijk wijt ik dat aan de kapotte wielkast. Maar nadat Jan Reus de wielkast weer tiptop in orde heeft gemaakt blijkt het aanlopen nog precies hetzelfde. De conclusie is er al snel. De enkelzijdig opgehangen niet parallelle achterbrug van de Quest wordt door de schuinstaande nieuwe veerpoot teveel naar rechts geduwd. De achterbrug mag dus uitsluitend verticaal of vrijwel verticaal belast worden. Dat is met de korte demper wel te bereiken met bijv. een afstandstukje op de bovenste bevestiging. Dat zal op zijn beurt de M8 bout heel snel verbuigen of afbreken. Ook dat is weer te omzeilen door de afsteuning aan de bovenkant te realiseren door hiervoor de aluminium buis naar de zijkant van de romp te benutten. Velomobiel.nl meldt mij dat deze buis soms ook breekt. Kortom, het moet over een andere boeg.

Ymte heeft met veel moeite nog een Merida LRS demper uit 2003 te pakken weten te krijgen. Dat is de derde van links op de foto.
Een uitgebreide zoektocht op het internet leert me dat er nog twee fabrikanten zijn die een LRS demper leveren. DT Swiss heeft een prachtige 180 XM LRS. Hoewel de prijs van 568 euro niet misselijk is, blijkt DT Swiss deze demper recent uit het programma te hebben gehaald. Dan is er nog German:A die een LRS demper, de Prion, levert. Deze 32 cm lange 245 gram lichte demper is met 259 euro nog steeds niet te geef, maar wie mooi wil zijn moet pijn lijden. De Prion arriveert vanmorgen en zal de komende week, uiteraard na enige modificatie, een plaats in mijn Quest krijgen.

Op de foto:
Links, de originele veerpoot
Tweede van links, de Rock Shox Ario
Derde van links, de Merida LRS
Rechts, de German:A Prion LRS