Risse dempers verbeterd

De verkoop van Risse dempers is al drie jaar een groot succes. Inmiddels zijn er ruim 400 dempers verkocht. Dat betekent dat ruim een derde van alle velomobielen van Velomobiel.nl nu voorzien is van een Risse demper. Een veiliger weggedrag door een veel betere wegligging is het belangrijkste voordeel. De Risse demper is eenvoudig zelf te vervangen. Door het variëren van de luchtdruk is de velomobiel optimaal aan te passen aan de belading en het gewicht van de rijder.

Nadelen zijn er ook. De prijs van de Risse dempers is hoger dan van de standaard veerpoot. Ook is er een iets grotere kans op storingen. De lucht/olie demper is gecompliceerder dan een veerpoot met alleen een stalen veer. Het percentage dempers dat per jaar met een storing terugkomt ligt rond de vier. Onderzoek leert dat 25% van de dempers die met een storing teruggestuurd worden niks mankeert. 

Bij een storing is meestal olieverlies de oorzaak. Risse krijgt de dempers met een storing terug en heeft onderzocht wat de oorzaak van dit olieverlies is. Dit blijkt veroorzaakt te worden doordat de luchtdruk in de dempers gemiddeld veel lager is dan bij gebruik in mountainbikes. Mountainbikes gebruiken de dempers vrijwei altijd via een hefboomconstructie en bij drukken van 15 tot 25 bar. Bij die hogere druk worden de O-ringen steviger op de zittingen gedrukt en dichten dus beter af. Bij de lage drukken van 4 tot 7 bar die wij gebruiken in onze velomobielen is die afdichting dan ook minder goed.

Dat is te zien aan het meeslepen van een klein beetje olie op de bewegende zuigerbuis.

Een ander mogelijk nadeel zou zijn dat de Risse demper de oorzaak is van het breken van de kleerhanger in de fiets. Dat is echt een fabel. Ik ken enkele rijders met 3 achtereenvolgende breuken in de kleerhanger die … met de originele veerpoot rijden.

Risse was verbaasd dat 4 op de 100 dempers per jaar niet goed functioneerden. Hij maakt en verkoopt deze dempers al meer dan 20 jaar en krijgt zelf minder dan één demper per 200 per jaar terug. Mountainbikes rijden gemiddeld 1000 tot 1500 km per jaar met de eerder genoemde hogere druk. Velomobielen rijden veel meer kilometers, sommige wel 10.000 en meer km per jaar.

Samen met de lagere druk in de demper is de kans op olieverlies dan ook groter.

Risse laat me weten dat olie/lucht dempers regelmatig onderhoud nodig hebben. Demperolie loopt in kwaliteit terug en O-ringen slijten. Alle bekende fabrikanten zoals DT Swiss en Fox adviseren jaarlijks onderhoud of na 200 uur gebruik. Volgens Kevin Risse zou gebruik in een velomobiel onderhoud na iedere 2 jaar of 400 uur gebruik voldoende zijn. 400 uur gebruik betekent rond 10.000 km.

Als de demping vermindert is er weinig aan de hand. Het duurt heel lang voordat de demping zo slecht is dat de veiligheid in het geding is. De demper moet dan worden voorzien van nieuwe O-ringen en nieuwe olie. In de praktijk stuur ik gewoon een nieuwe of een door Risse van nieuwe O-ringen en olie voorziene demper toe.

Vanzelfsprekend willen we liefst helemaal geen storingen in de dempers hebben. Risse heeft de dempers nu beter aangepast aan het gebruik in onze velomobielen en schrijft me:

The two most important changes are with the inside surface finish of the shafts and with the quad seal groove diameter and the precent squeeze on the dynamic. The changes and improvements were made this past summer, and your current order of shocks does have these improvements incorporated in the parts.

Het komt erop neer dat de oppervlakken van de interne delen hoogwaardiger worden gepolijst. De diameter van de groeven waarin de O-ringen zitten wordt aangepast en de druk die deze O-ringen op de uitgaande zuigerbuis uitoefent, wordt vergroot.

De Risse Genesis en Astro 5 dempers die vanaf nu worden geleverd zijn voorzien van de verbeteringen.

---

Volgende postings:
-Klantervaringen met Quest XS kap
-Carbon stabilisatie voorste framebuis en achterbrug
-VeloTilt brede wielpoten

Risse dempers en testapparaat

De Risse schokdempers voor velomobielen zijn heel succesvol. Er zijn er nu 285 verkocht, 104 Astro 5 en 181 Genesis dempers. Een veel veiliger weggedrag, vooral op glad of slecht wegdek en in bochten, een stabieler stuurgedrag en toegenomen comfort zijn de kenmerkende voordelen van de Risse dempers.

Helaas zijn de voordempers nog steeds niet gereed. Risse is een klein bedrijf met maar 8 medewerkers. In de USA hebben ze veel werk met het CNC frezen van titanium onderdelen voor de kleine luchtvaart. Aan de ene kant is dat een nadeel, ontwikkelingen duren soms lang, aan de andere kant is het voordeel wel dat een klein bedrijf in staat is iets speciaals in kleine aantallen te maken. Grote demperfabrikanten als Rockshox, Manitou, DT Swiss, Magura enz., zijn alleen maar geïnteresseerd in het leveren van duizenden dempers per bestelling. In ontwikkeling van speciale producten voor onze velomobielen zijn ze al helemaal niet geïnteresseerd.

Voor het testen van schokdempers heb ik bij de laatste zending vanuit de VS een 'handdyno' ontvangen. Hiermee is met handkracht de demper vrij gemakkelijk in te duwen. Na induwen en loslaten van de handgreep komt de handgreep in een bepaald tempo weer omhoog. Daarmee is de mate van demping en vering goed te controleren. De 5 verschillende dempinginstellingen van de Astro 5 zijn mooi te zien. Ook kan vastgesteld worden of de verschillende O-ringen goed afdichten. Een demper die geluid maakt, een soort sissend, rochelend geluid, zal waarschijnlijk olie verloren hebben en is daar lucht voor in de plaats gekomen. De demper zal dan gedemonteerd moeten worden, nieuwe O-ringen gemonteerd worden en opnieuw gevuld worden met demperolie.
Jan Reus van Velomobielonderdelen.nl kan dit. Jan heeft het evenwel druk met de kappen en de VeloTilt dus stuur ik een demper met een probleem gewoon terug naar de VS. Er zijn voldoende nieuwe dempers op voorraad zodat een mogelijk probleem dezelfde dag nog wordt opgelost.

Sommige gebruikers vragen zich af hoe lang een Risse demper meegaat. Het antwoord is dat deze dempers een fietsleeftijd mee moeten kunnen. Chris Evans in de VS heeft een 18 jaar oude Risse Astro 5 demper uit zijn mountainbike in zijn Quest gemonteerd, met een door hemzelf gemaakte afstandsbediening voor de dempinginstelling. Een demper waarvan de O-ringen zijn versleten of ingedroogd, kan altijd van nieuwe O-ringen en demperolie worden voorzien voor weer jarenlang gebruik.

Risse schokdempers nu te koop

Na 2000 km met de German:a demper te hebben gereden is er nu rond 1000 km ervaring met de Risse dempers. Ik rij met de Genesis, Jan Reus rijdt met de Astro 5 demper.
De ervaringen zijn bijzonder positief.
Als je veiliger, comfortabeler en sneller wil rijden met je velomobiel, dan is een Risse schokdemper de belangrijkste upgrade sinds de begintijd van velomobielen.
De Risse dempers Genesis en Astro 5, volledig ontwikkeld voor de Quest, Strada, Mango en vele andere velomobielen met een veerpoot langer dan 35 cm, zijn nu te bestellen in de De uitstekende Risse Genesis demper kost 198 euro, de Astro 5 kost 298 euro. De Astro 5 heeft in vijf stappen instelbare demping.
Ook de Risse Acu-fill adapter van 12 euro kan worden besteld. Deze adapter zorgt ervoor dat er geen drukverlies optreedt als het pompje van de demper wordt afgeschroefd.
De eerste zending dempers is nu besteld. De levertijd zal ongeveer 6 weken bedragen. De laatste foto links is de ingebouwde Risse Astro 5 in de Quest van Jan Reus. Jan heeft zijn blog een andere naam gegeven en een stukje over het rijden met de Risse demper geschreven. Ook Jan merkt dat ie met een heel andere fiets onderweg is. Je vindt Jan's blog hier.
Sinds gistermiddag zijn er al tientallen Risse dempers besteld. Ook meerdere vragen om er mee proef te rijden, begrijpelijk.
Proef rijden kan nog maar beperkt. Ik haal de Risse demper niet meer uit mijn Quest, dat staat vast. Ik denk dat ik hem ook bij Jan uit zijn fiets moet stelen.
Mocht je twijfels hebben of een Risse demper wat voor jou is, bestel hem gewoon. Mocht de demper je niet bevallen, kun je hem gewoon terugsturen.

Schokdemper of geen schokdemper

Video van Metro2002

Vandaag rij ik naar Oostwoud om even bij Jan Geel te kijken. Na de brand is Jan voortvarend te werk gegaan. Hij heeft een compleet nieuwe dakspant constructie gemaakt. Daarop dakplaten gemonteerd waardoor alles weer waterdicht is. Hij is nu bezig om alle gereedschap schoon te maken. Bij de brand zijn PVC schrootjes in vlammen opgegaan. Bij deze verbranding is zoutzuur vrijgekomen. Dit zoutzuur heeft een verwoestende werking op het deels historische handgereedschap.
In grote tonnen met sodawater wordt alles afgewassen, zoveel als mogelijk gepolijst en dan in de lijnolie gezet. Helaas zijn belangrijke onderdelen als originele RVS lampen van de A-Ford ook aangetast.
Jan houdt goede moed en geeft niet op voordat alles weer in orde is.

Dan rij ik naar Hoorn waar ik een bestelling van een klant bij Jan Reus aflever. Jan heeft een doos met duizenden kleurstalen om de goede kleur voor de reparatie van mijn meerkoeten crash te bepalen.

Nu de één jaar jonge witte Quest van Jan naast de mijne staat kunnen we mooi even het verschil in schokdemper werking tussen de originele veerpoot en de nieuwe Risse Genesis demper vastleggen.
Jan's fiets is uitgerust met een 60 mm dikke Super Moto, mijn fiets met de 50 mm Furious Fred. Jan's fiets zou door de grotere Super Moto beter gedempt moeten worden.
Bekijk het filmpje maar eens goed.
Het tweede filmpje is van de Mango van Metro 2002. Zijn blog vind je hier.
Jan's fiets springt bij iedere duw van de grond en verplaatst zich naar links. De gele Quest met de Risse demper reageert veel stiller en blijft gewoon staan.

Wil je dit bij je eigen Quest, Strada, Mango of welke velomobiel ook proberen? Ga naast je fiets staan en druk met je linkerhand op het begin van de tunnel, met je rechterhand op de rand van het instapgat. Druk niet met twee handen op de tunnel van een Quest of Strada. Je drukt de sterren in de gelcoat en dat is niet de bedoeling.
Duw hard omlaag en laat direct los. Springt je fiets los van de grond, dan weet je of jouw fiets voldoende demping heeft, of... niet.Jan zet de Risse Astro 5 in zijn fiets en zal er deze week mee test rijden.

Risse Genesis ingebouwd

Vanavond heb ik de Risse Genesis schokdemper ingebouwd. Daarvoor moet ik de achterste stangkop vervangen die we voor inbouw van de gemodificeerde German:A demper hebben afgezaagd. Bram Smit, hij is een klein mannetje :), kan met beide armen tot achterin de Quest komen. Mij lukt dat minder makkelijk. Met een verlengde 13 mm sleutel die ik met ducktape op de swingarm vastplak, kan ik de moer met één hand makkelijk losdraaien.
Nu de originele stangkop weer is gemonteerd, kan de schokdemper er zo opgedraaid worden. Kettingafscherming er weer overheen en met een M8 moer of vleugelmoer wordt de demper op de bovenste bout vastgezet. Per saldo is het vervangen van een oude veerpoot door iedereen in een paar minuten zonder gereedschap uit te voeren.

Ik pomp 4 bar druk in de demper. De pompnippel op de demper zit mooi boven de kettingafscherming en er is dus geen aanpassing nodig. Als ik de eerste keer op de tunnel van de Quest druk valt me een mooi soepel veergedrag op. Bij belasting van de Quest is de sag, de inzakking onder belasting, iets te groot. Bij 6 bar is de sag OK en de demping heel mooi, mooier dan ik tot nu eerder heb gezien.

Morgen de eerste rit met de nieuwe demper. Dan ook hier de eerste resultaten van de Kunis demper die in de USA op de gevreesde 'rumble strips' is getest.

Risse schokdempers klaar voor test

Gisteren ontving ik de Risse schokdempers uit de VS. Totaal 14 dagen onderweg geweest waarvan 8 dagen bij de Nederlandse douane. De Risse Genesis en Astro 5 schokdempers zien er prachtig uit. Schitterend verwerkt aluminium, ware kunststukjes zijn het. Als ik Bram Smit laat weten dat de dempers er zijn wil ie ze onmiddellijk zien. Dat kan natuurlijk. Bram heeft nog een paar stangkoppen, zo heten de kunststof gewrichtjes aan de uiteinden van de dempers. Ook moeten er vier stukjes 8 mm draadeind worden gemaakt om de dempers op precies 40 cm lengte hart op hart te maken.

Eerst neem ik vanmorgen de schade op aan het achterwiel van de Quest. De hieldraad van de Furious Fred is gebroken en de dunne binnenband is over een lengte van 30 cm gescheurd. De glasvezel hoepel van het wieldoekje is gebroken. De velg slingert fors.
Ik leg er een 50 mm Furious Fred om en pomp hem op tot 3,5 bar. Voorzichtigheid is de moeder van de porceleinkast.
Dan op weg naar Naarden. Hoewel het nog maar 7,5 gr. C. is, beloven de weerberichten een prachtige dag. De racekap blijft op de stelling en ik zet een nieuw mini vizier op de fiets.
Dat rijdt heerlijk zo. Via Purmerend, de Schellingwouder brug en de Diemer Zeedijk rij ik met rond de 40 km/u in goed anderhalf uur naar Naarden.

Bram vindt de dempers schitterend en gaat direct aan de gang met de 8 mm draadeindjes. Dat is snel voor elkaar en we bestuderen even hoe de Risse Acu-fill adapter werkt. Deze adapter, één deel op de demper, het andere deel op de pompnippel, is zo geconstrueerd dat er geen lucht weglekt als de pomp van de demper wordt verwijderd. Er is relatief weinig luchtdruk nodig in de demper. Daarnaast is het luchtvolume ook klein. Geen enkele pomp, ik heb er vier geprobeerd, kan de demper op precies de gewenste druk krijgen en houden. Deze Acu-fill adapter doet dit voortreffelijk, ongeacht met welke pomp dit gebeurt.

Er moet de komende week nogal wat aan de Quest gebeuren. De schade aan de neus wordt bij Van den Berg gerepareerd. Er moeten linksvoor nieuwe wiellagers in en ik wil wieldoekjes aan de binnenkant van de voorwielen. Dan moet er een nieuw achterwiel worden gemonteerd in Dronten. Tussendoor even tijd vinden om de eerste van de Risse dempers voor een test in te bouwen.

Het gewicht van de dempers is heel laag. De Genesis weegt compleet met draadeinden en stangkoppen 298 gram. De instelbare Astro 5 weegt in dezelfde configuratie 341 gram. De originele veerpoot weegt 298 gram, precies even zwaar als de lucht geveerde en olie gedempte Risse Genesis demper.
Dat kan nog 16 gram lichter als de 8 mm RVS draadeinden worden vervangen door titanium. Dat laatste voor de echte freaks dan maar. Al met al een uitstekend resultaat.

Ik krijg nu al veel bestellingen voor de dempers, maar dat moet nog even wachten. Ook veel vragen naar de prijzen. Als ik helemaal overtuigd ben, veel twijfel heb ik overigens niet, komen ze vanzelf in de webwinkel. De prijzen zijn, onder enig voorbehoud, wel bekend. De Risse Genesis zal voor 198 euro incl. btw worden geleverd. De Astro 5, met in vijf stappen instelbare demping, zal 298 euro gaan kosten. Dit inclusief 8 mm draadeinden. De stangkoppen van de oude veerpoot kunnen op de Risse demper worden geschroefd.