Velgen, breed, breder breedst, een pendelproef

De breedte van velgen beïnvloedt op diverse manieren de rijeigenschappen van onze velomobielen.

De rolweerstand is een factor, maar ook de stuureigenschapen en het comfort. Smalle velgen van 19 mm worden in principe gebruikt voor buitenbanden van 23 tot 28 mm. Bredere  velgen kan wel, maar het weinige comfort dat deze smalle bandjes bieden wordt nog minder. Ook neemt de kans op 'snakebites' toe omdat de hoogte van de band boven de velg lager wordt. De rolweerstand met de smalste banden neemt met 25 mm velgen heel licht toe. Er is dus geen reden om smalle banden op brede velgen te zetten.

Bredere banden, zeg vanaf 35 mm en hoger, kunnen wel succesvol op bredere 25 mm velgen worden toegepast. Vanaf 40 mm en breder lopen deze banden meetbaar lichter dan op 19 mm velgen. De stuurprecisie verbetert met brede velgen zeer duidelijk. Bij 3,5 bar en een 19 mm velg begint de F-lite in snel genomen bochten te zwabberen. Bij 25 mm velgen is bij 3,5 bar dit effect volkomen afwezig.

Omdat de recentere 25 mm velgen zelfs lichter zijn dan de vroegere 19 mm velgen, is de 25 mm velg min of meer de standaard geworden.

Maar wat gebeurt er als we nog bredere velgen gebruiken? Hans van Vugt van Elan spaakt twee 32 mm brede velgen om een Sturmey Archer trommelremnaaf en stuurt ze me toe. Weegt een 25 mm velg met trommel 892 gram, de 32 mm velgen wegen ieder 1149 gram. Het zijn wel heel robuuste exemplaren die er overigens heel fraai uitzien. De buitenmaat van deze velgen is 38,4 mm. Ik leg F-lites om met daarin latex binnenbanden. Dat gaat met flink wat moeite. De superbrede velg heeft een diameter van 42,4 cm tegen een 25 mm velg 41,9 cm. De temperatuur in de garage is 18,3 graden C en dat is te laag om vergelijkbare metingen te doen. Met een ventilatorkachel die ik eerder voor dit doel kocht breng ik de temperatuur op 20 graden C.

De pendel gaat 72 seconden heen en weer. De F-lite om 25 mm velgen pendelt 72,3 seconden gemiddeld over 6 metingen. Dat verschil is dus verwaarloosbaar. Dan probeer ik dezelfde proef te doen met Michelin radiaal banden. Helaas mislukt dat omdat de buitendiameter van de velgen te groot is. Michelin radiaal banden gaan al moeilijk op een 25 mm velg en dus helemaal niet op de grotere brede velgen. De F-lite op een 25 mm velg wordt bij 5 bar 53 mm breed, op een 32 mm velg worden ze zelfs 56 mm breed.

De conclusie is glashelder. Bredere velgen dan 25 mm leveren geen snelheidswinst op. Ze vergroten wel de draaicirkel. 

Banden en velgen test, tire and rim review 2

Vandaag testen we voor het laatst op de huidige locatie. We hebben er een stevige klus van gemaakt. Een overzichtje:
- 100 uitrolproeven
- 150 banden oppompen en/of wisselen
- 3000 meter door Kees op de knieën op de meetkar afgelegd
- 100 complete labels geschreven, op de grond geplakt, daar beschreven en vervolgens opgenomen
- 300 keer tot op de grond gebukt voor labelbehandeling.

Wat heeft het opgeleverd?
Ik zal band voor band, van langzaam tot snel de revue laten passeren.

Schwalbe Kojak 35 mm
De Schwalbe Kojak 35 mm is de standaard gemonteerde band onder elke nieuwe Quest. Wij hebben de band getest op zowel de standaard velg van 19 mm en de brede velg van 25 mm. Op de 19 mm velg loopt de band zo'n 10% verder dan met de 25 mm velg. Smalle banden hebben dus geen voordeel, eerder een nadeel van een brede velg. De band monteert zowel op 19 als op 25 mm velgen prima.

Vredestein HPV
Deze slick loopt lichter dan een Kojak op 25 mm velg, maar iets zwaarder dan dezelfde Kojak op 19 mm. Voor de extreem lage prijs, je koopt bij Velomobiel.nl 10 HPV's voor de prijs van 1 Kojak, een band die ondanks de soms beperkte levensduur nog steeds bestaansrecht heeft. De montage gaat wat moeilijker, maar is zonder gereedschap te doen. Er is geen verschil in uitrolafstand tussen 19 en 25 mm velgen.

Schwalbe Stelvio
Deze band was voorheen de keuze van veel wedstrijdrijders. Nu blijkt dat de band voorbij gestreefd is door onder andere Durano en Continental Grand Prix. Op de Kojak en HPV na zijn alle geteste banden sneller, zelfs de dikke slof Perfect Moiree.

Vredestein Perfect Moiree 47
Opvallend is dat deze band voorheen prima monteerde op standaard velgen. De huidige Perfect Moirees laten zich niet goed monteren op standaard 19 mm velgen. Op 25 mm velgen laten de banden zich evenwel zonder meer uitstekend monteren, ook zonder montage vloeistof. Zoals al eerder getest lopen deze dikke sloffen uitstekend. Op 4 bar al sneller dan de Kojak op 6 bar, zonder meer uitstekend. Daarom terecht een veel gemonteerde band op de Strada en veel andere ligfietsen. De Perfect Moiree heeft baat bij de 25 mm brede velgen. Wel stuitert op slecht wegdek de band door zijn hoge gewicht nogal. Dit wordt nog versterkt door zwaardere 25 mm velgen en 90 mm remtrommels. Op normale tot goede wegdekken is de band heel comfortabel, op 4 bar ook op slechtere wegdekken.

Continental Grand Prix
Deze band is de directe concurrent van de Schwalbe Durano. Tot 7 bar is de GP sneller dan de Durano, vanaf 8 bar en hoger is de Durano sneller. De bandjes leggen makkelijk om. Heel bijzonder is dat ook deze Continental niet recht blijft lopen op het testparcours. Ook nu weer wijkt de band naar links uit.

Continental Grand Prix race
Deze band met bruine wangen is een supersnel bandje voor wedstrijden op een schoon circuit. Geen anti-lekbescherming maar wel snel. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de Durano op dezelfde druk nog een fractie sneller is.

Schwalbe Durano
Een makkelijk monteerbare band die vooral bij drukken van 8 bar en hoger snel is, sneller dan de Continental Grand Prix.
De Durano is terecht de wedstrijdband op bochtige circuits en op hoge snelheden.

GoCycle (Vredestein)
Deze band bewijst keer op keer dat dit een van de snelste banden is die momenteel wordt gemaakt. Zelfs speciale wedstrijdbanden als Continental Grand Prix en Schwalbe Durano worden moeiteloos door de GoCycle voorbij gestreefd.
We hebben getest met en zonder latex in de binnenbanden. De verschillen zijn verwaarloosbaar klein.
Zelfs op een halve bar onder zijn maximum druk van 5,5 bar (site GoCycle) loopt de GoCycle maar liefst 40% lichter dan de Durano en Grand Prix op 8 bar, hun officiële maximum druk. De levensduur van de GoCycle is 6000 tot 8000 km.
Daarom is de GoCycle, ondanks de beperkingen in de stuuruitslag, mijn favoriete voorband.

Michelin Nuna band
Dit superlichte bandje dat voorzien is van opvallend blauwe wangen, is jarenlang de favoriete band geweest van de solar race auto's die jaarlijks door Australië racen. Dat dit bandje licht loopt is wel duidelijk, hoewel hij niet eens veel sneller is dan de GoCycle. Niet te koop, ik kreeg deze van Hans Wessels, maar als vergelijking leuk om een keer mee te testen.

Michelin XCR Road 26
Deze Michelin is een prachtig gemaakte slick als achterband voor velomobielen. Loopt op 5 bar al sneller dan de Grand Prix 26 op 9 bar. Voor zover ik kan zien geen anti-lek erin, dus bij wedstrijden latex gebruiken.

De berekeningen zijn dit keer wat ingewikkelder omdat niet van alle banden drie exemplaren voorhanden waren. Dit betekent dat er enkele tientallen berekeningen moeten worden gemaakt.

Ik wil graag de sponsors Fietspunt.nl, Velomobiel.nl, M5 ligfietsen en InstallatieWerk Noord-Holland bedanken voor hun bijdrage aan deze rolproeven.
Kees van Hattem en Jan Geel dank ik hartelijk voor hun niet aflatende inzet om de talloze uitrolproeven tot een succes te maken.

Banden en velgen test, tire and rim review

Als ik vanmorgen naar Heerhugowaard rij voor een nieuwe serie testen van banden en velgen sneeuwt het licht en zijn de wegen nog goed. Vanmiddag zal dat totaal anders zijn. Vandaag is het de voorlaatste dag dat wij op deze locatie kunnen testen.
Vandaag testen Kees van Hattem, Jan Geel en ik een nieuwe serie banden. Ook willen we weten of bredere velgen een effect hebben op de rolweerstand. Velomobiel.nl zorgt kosteloos voor drie 20" wielen met een netto breedte gemeten binnen de velg van 25 mm. Standaard velgen hebben een breedte van 19 mm.

De banden die vandaag aan de beurt zijn:
-Continental Grand Prix 28 26"
-Continental Contact 47 26"
-Schwalbe Durano 35 26"

Banden
De Schwalbe Durano 35 mm 26" komt vandaag nog een keer aan de beurt. De vorige keer hebben we deze band abusievelijk op de veel te hoge drukken 8,5, 9 en 10 bar getest. De band mag echter van 4 tot maximaal 6 bar worden belast.
Allereerst maken we een serie referentieruns op 8,5 bar om het effect van de 9 graden lagere temperatuur in de testruimte te meten. Dat verschil beloopt maar liefst zo'n 10%, trager wel te verstaan.
Vervolgens meten we de Continental Grand Prix. Dit smalle bandje blijkt goed met de hand te monteren en blijkt globaal hetzelfde te presteren als de Durano. Een goed resultaat voor de Grand Prix omdat deze band smaller is dan de Durano.
De Continental Grand Prix blijkt niet rechtuit te willen lopen. Steeds gaat de meetkar naar links en loopt tegen de muur vast. We moeten het meetplateau zoveel dwars zetten dat de kar eerst bijna tegen de rechter muur aanrijdt om tenslotte de 4 meter brede gang over te steken. Wielen omwisselen helpt niet, een vreemde gewaarwording.
Als laatste 26" band is de Continental Contact aan de beurt. Deze band is minder breed dan de 47 mm die erop staat. De band is stug, lijkt net een stadsfietsband, maar legt wel heel makkelijk om. Hij is eigenlijk wat te groot maar centreert toch goed. De resultaten zijn, Continental had dat al voorspeld, heel bijzonder.
Zouden jullie kunnen bedenken dat de Continental Contact op 5 bar 15% lichter loopt dan de Durano op 5 bar? Wij niet. Zelfs de eigen Continental Grand Prix moet royaal het onderspit delven. De Contact loopt op 6 bar precies even ver als de Grand Prix op 7 bar.

Matthijs Leegwater nodigt ons op de koffie op de nieuwe locatie van Opleidingsbedrijf InstallatieWerk Noord-Holland. Wij krijgen een rondleiding en kunnen ons goed voorstellen dat Matthijs trots is op het resultaat.

Velgen
Al heel lang wil ik weten of brede velgen een positieve of negatieve uitwerking hebben op de rolweerstand. Los daarvan heb ik er voor gekozen om de betere en duidelijk veiliger stuureigenschappen bij brede voorbanden. Matthijs Leegwater is officieel fabriekstester van Vredestein banden. Hij heeft gezorgd voor drie nieuwe 20" Perfect Moirees. Het omleggen om de smalle 19 mm velgen is een drama, ze willen niet centreren. Dan maar met de compressor even naar 7 bar pompen. Nog steeds niet centreren, wel knallen er twee binnenbanden. De banden er allemaal af en met montagevloeistof nog maar eens proberen. Nog steeds hobbelen de banden, een teleurstellende ervaring. We leggen de Perfect Moirees terzijde en doen de proeven nu met de Primo Comet 1.75 inch banden. Deze banden monteren zonder gedoe direct perfect.
We doen steeds 2 runs op 4, 5 en 6 bar. Twee runs is voldoende, de herhalingsnauwkeurigheid is zeer hoog, soms tot op de centimeter even ver. Dan dezelfde runs met de brede velgen.
En het resultaat? Brede velgen lopen 10% lichter dan smalle velgen. Nee, die Schermer is niet gek :).
Wat betekent dit nu in snelheid?
Uit diverse proefnemingen is bekend dat een Quest met brede lichtlopende banden bij 150 Watt 39,6 km/u rijdt. Van de benodigde 150 Watt wordt 38% ofwel 57 Watt door de banden opgenomen. De resterende 62% of 93 Watt is toe te schrijven aan luchtweerstand en wrijvingsverliezen in de aandrijving.
Is je rolweerstand door bredere velgen 10% of 5,7 Watt lager, dan resulteert dit in 1 km/u snelheidswinst. Die krijg je geheel en al gratis.

De rit naar huis is een crime. Nadat ik Kees thuis afzet rij ik naar de randweg. Het verkeer staat volledig stil. Door de middenberm, leve de quattro vierwielaandrijving van de Audi, keer ik om en zie even later Kees in de tuin stomverbaasd opkijken als ik weer langsrij. Stompetoren, Schermerhorn en Zuid-Schermer zijn veranderd in een poollandschap. Er is geen verschil te zien tussen weg, berm en sloot naast de dijk. Na bijna een uur, twee keer zo lang als normaal met de Quest, ben ik thuis. Mijn vrouw is opgelucht dat ik er ben, en ... zij niet alleen.

Volgende week dinsdag komen nog een aantal banden aan de beurt. Dit zijn de Grand Prix 20", te vergelijken met Durano en Stelvio. Ook gaan we proberen of de lastige Perfect Moirees mogelijk wel goed monteren om de brede velgen. Het spel met de smalle en brede velgen gaan we ook spelen met de 35 mm Kojak.
Dan hebben we nog enkele specials waaronder de 26" Michelin Road RC, een prachtige lichte slick. Als laatste testen we een speciale Michelin raceband die is gemaakt voor de Nuna zonne-energie raceauto.

Test 26" achterbanden Quest

Vanmiddag zien de condities voor een bandentest er goed uit. De wind zal maximaal Bft 2 zijn en vanachter de dijk van het Noord-Hollands kanaal komen. De temperatuur is met rond 10 gr. C goed. Kees van Hattem helpt me zoals inmiddels gewoonlijk. Met een stapel banden links en rechts, hangend over de achterkant van de Quest rijden we naar een nieuwe testlocatie aan het Noord-Hollands kanaal. De oorspronkelijke plek is zo druk dat veel runs niet zonder stuurcorrecties te rijden zijn. Op de locatie aangekomen blijkt er een zuchtje wind te staan dat achterlijk inkomt.
We gaan achtereenvolgens de volgende banden testen:
- Vredestein Perfect Moiree 54 mm
- Schwalbe Kojak 2.00 inch
- Schwalbe Marathon Racer 1.50 inch
- Schwalbe Super Moto 2,50 inch
We hebben nog meer banden bij ons, maar dat zijn allemaal banden die niet meer in de handel zijn. Het is daarom alleen voor onszelf interessant. Ik heb nog even overwogen om de Schwalbe Marathon Supreme te testen. Na overleg met Ymte van Velomobiel.nl doe ik dit toch niet. De Supreme legt moeilijk om en daarover heeft Ymte meerdere klachten gekregen. Daarom monteren zij standaard nu de Kojak.
We beginnen met het bepalen van de vertrekhoogte op de helling van het dijklichaam. De eerste keren beginnen we te hoog met als gevolg uitrol afstanden van honderden meters. Na de derde run heb ik de goede startplaats gevonden die we met een groene spuitbus markeren.
Als de proeven beginnen gaat de rook van de huisvuil centrale in Alkmaar recht omhoog, uitstekend.
Na de Perfect Moiree op 6, 5 en 4 bar, steeds minimaal 3 runs per bandenspanning, volgen de Kojak, en de Marathon Racer.
De Perfect Moiree komt steeds het verst, berekeningen en precieze resultaten volgen later. De Kojak komt op de tweede plaats, gevolgd door de Marathon Racer.
Het weer verandert nu, er komt een lichte zeewind, niet meer dan een zuchtje maar wel schuin voor inkomend. De temperatuur daalt nu ook snel. Ik zeg tegen Kees dat dit de resultaten zal beïnvloeden. Kees denkt dat het meevalt.
De eerste runs met de Super Moto bewijzen dat de condities te zeer verschillen met eerder op de middag. Deze band zou één van de lichtst lopende moeten zijn, maar maakt dit nu niet waar.
Daarom maak ik een controle run met de Perfect Moiree. Ook deze band haalt de afstanden van eerder op de middag niet meer. De resultaten van de Super Moto kunnen dus niet gebruikt worden. Wel kunnen de resultaten van de vorige test nu goed met deze test vergeleken worden.
Niels Vogel met zijn groene Quest komt langsrijden en wil vooral de nieuwtjes in mijn Quest bekijken. Ook Sebastiaan Talsma komt aan het eind van de sessie langs en helpt nog even met het oplezen van de uitrol afstanden.

Een interessante test voeren we direct na aankomst uit. We laten onze beide Quests direct na elkaar de helling aflopen. Beide fietsen hebben dezelfde Avocet voorbanden op 6 bar en dezelfde Perfect Moiree op 5 bar achter. Kees weegt evenveel als ik en de uitrusting aan boord weegt hetzelfde. Zelfs de hoeveelheid water maken we gelijk. De sporing van Kees' fiets is recent gecontroleerd en die van de mijne zal zeker goed zijn.
Kees start eerst en staat stil na 84,25 meter. Dan vertrek ik van dezelfde startpositie en sta stil na 97,35 meter. Ik moet een stuurbeweging maken om langs Kees te rijden. Dit kost enkele meters uitloop. In elk geval is de gemiddelde uitloop van drie runs met de Perfect Moiree 101,10 meter. Mijn Quest met keramische lagers, loopt gemiddeld dus 15,85 meter ofwel bijna 19% verder.
Degenen die denken dat keramische lagers alleen voor tussen de oren is, kunnen hun conclusies dus herzien.

BELANGRIJK NASCHRIFT
In deze posting worden verschillen in uitrolafstand, zie tekst direct hierboven, toegeschreven aan keramische lagers. Inmiddels is duidelijk dat keramische lagers maar een kleine rol spelen bij het verlagen van de rolweerstand. Op dat moment is er een belangrijker verschil tussen de fietsen van Kees van Hattem en de mijne. Dit zijn de breedte van de velgen. Kees heeft 19 mm velgen, ik 25 mm velgen. Latere tests hebben uitgewezen dat de rolweerstand van banden breder dan 35 mm, in combinatie met brede velgen, 10% of meer bedraagt. Zie hiervoor de posting van 17 december 2010.