donderdag 17 juni 2010

Geluidsbronnen in de Quest

Na het vervangen van het TerraCycle kettingtandwiel door een standaard kettingwiel is mijn Quest weer fluisterstil. Het is echt mogelijk dat je alleen de banden op het wegdek hoort suizen. Boven 25 km/u komt er uiteraard windgeruis bij. Als alles goed is, hoef je de fiets absoluut niet te horen.
Het blijkt in de praktijk niet mogelijk om een ketting - tand - wiel, in dit geval een TerraCycle, met metalen tanden stil te krijgen. De hoek waaronder de ketting het tandwiel raakt is gewoon te klein. De ketting wordt afgeremd en direct daarna weer versneld. Metaal op metaal maakt dan herrie. De TerraCycle heeft daarnaast de nare eigenschap om de ketting aan de binnenzijde van de flenzen aan te laten lopen. Dit gaat al mis bij heel kleine afwijkingen in de kettinglijn. Dit is goed te zien aan het wegvreten door de kettingschalmen van de aluminium binnenkant van de TerraCycle. De oorzaak hiervan is dat de ketting dieper in het kettingtandwiel ligt dan het originele kettingwiel met O-ring. De flenzen bij de TerraCycle lopen zuiver parallel, bij het originele kettingwiel lopen deze flenzen aan de binnenkant taps.
Dat ik niet de enige ben en dat het probleem ook bij normale ligfietsen opgaat blijkt uit onderstaande reactie van Arnold Ligtvoet.

Wim,
heb je een idee waarom de TerraCycles zo'n lawaai maken in de Quest? Ik kan de power idler op mijn lage racer ook niet goed gebruiken. Dit komt vooral omdat de ketting soms net te schuin aankomt op de idler, waardoor de ketting langs de 'wangen' van de idler schampt. Dit geeft inderdaad geen lekker geluid en laat kleine witte plekjes aan de binnenkant van de wang over.
Ik heb via Icletta gevraagd of TerraCycle daar eens over na wilden denken. Als dat ook 'jouw' probleem is zal ik dat zeker even melden.
Arnold.


Ik denk Arnold dat dit verhaal jouw ervaringen haarfijn bevestigt.

Recept voor een stille Quest
1. Vervang de kettingbuis om de trekkende ketting door een vrijhangende aluminium of carbon kettingafscherming. Dit is een forse geluidsbron.
2. Vervang een ketting - tand - wiel door een kettingwiel met O-ring. Eenieder die een TerraCycle 'stil' vindt moet naar de orendokter of heeft zoveel andere herriemakers aan boord dat het geluid niet thuis te brengen is.
3. Controleer of de retour lopende ketting recht de lange kettingbuis inloopt. Als dit niet zo is, tikt iedere schalm tegen de nylon voorzijde van de buis en maakt een ratelend geluid.

Tenslotte is het zinvol het kettingwiel schuifbaar te maken op het asje. De ketting zoekt dan makkelijker een rechte loop. Het standaard aanwezige opsluitbusje van 1,5 cm kan precies doormidden worden gezaagd en de helft kan worden teruggeplaatst.
Wel is het nodig om de beide lagers met montagekit vast te lijmen in het kettingwiel. Doe je dit niet of doe je dit met bijv. Locktite, dan lopen de lagers onder de hoge belasting uit het kettingwiel. Metalen lagers overleven dit soms, keramische lagers meestal niet.

Voor de statistiek: Het kettingwiel met de nieuwe Dupont Viton O-ring is gemonteerd bij kilometerstand 3330 km.
Vanmiddag een testrondje gemaakt nadat ik de ketting eerst heb geolied. Tot mijn grote genoegen is het gezaag, geratel en getingel geheel en al verdwenen. Op de Westdijk langs het Noord-Hollands kanaal met een lekkere rugwind, de snelheid opgevoerd tot 61 km/u. Alleen het geluid van de wind, heerlijk.

12 opmerkingen:

Maarten zei

Dat de hoek op een kettingtandwiel niet te vlak moet zijn heeft Pat Franz in 2009 op Cycle Vision al verteld. De lengte van de ketting varieert als er steeds afwisselend 2 of drie schakels het wieltje raken. Dit is in principe ook het geval bij een kettingwiel, maar daar gaat het verschil in het rubber zitten, niet in de (harde) ketting.

Wat ik me wel afvraag: is dit de trekkende ketting? Daar wil je eigenlijk helemaal geen rubber in hebben, zeker niet als je gaat klimmen. Wellicht dat een andere positie van het kettingwiel (lager, hoger) of een grotere diameter het wel mogelijk maakt om voldoende schakels tegen de ketting te krijgen voor een stille kettingloop maar wel mèt een tandwieltje.

Wim Schermer zei

Hi Maarten,
Het is inderdaad de trekkende ketting. Rubber veert in, al is het maar heel weinig, het kost een beetje vermogen. De plaats en formaat van het kettingwiel is niet te variëren. De ketting moet onder de stoel door, dus 14 of 15 tanden is het maximum. Ook de hoek is niet te variëren, dus met een tandwiel zal het geluid zal altijd blijven.
Groeten,
Wim

Herman de Ridder zei

Wat is het uiteindelijke doel van de kettingbuis? Als ik naar de ketting kijk beweegt deze na genoeg niet tijdens het fietsen.

Groet,
Herman

Wim Schermer zei

Hi Herman,
De bovenste korte buis houdt je kuiten vrij van kettingsmeer. De lange onderste buis loodst je ketting met heel weinig weerstand over de bodem van de Quest. Het monteren van twee extra kettingtandwielen verlaagt wel de weerstand een fractie, maar introduceert veel lawaai.
Groeten,
Wim

Harry Lieben zei

De feiten zijn dat bij Peter met zijn Mango en bij mij in de Quest de 13 tands Terracycle al vele km's gewoon stil is. De flanken worden ook niet geraakt.

Bij mijn M5 highracer is er daarentegen geen verschil tussen kettingwiel en kettingtandwiel. Waarschijnlijk omdat daar de hoek idd. daar erg klein is.

Wim Schermer zei

Hi Harry,
Dat de Mango stil lijkt met de TerraCycle kan veroorzaakt worden doordat de Mango door zijn dubbele ketting sowieso al meer geluid produceert.

De fabrikant van TerraCycle schrijft aan Arnold:
naar aanleiding van het lawaai van de Terracycles denk ik dat je vandaag of morgen een mail krijgt van Pat Franz. Hij is de eigenaar van Terracycle en wil graag kijken of jouw probleem opgelost kan worden.

Hij kwam al via mail met de tip: "Also, I noticed that the idler in Wim's photo is a 13z. The 14z fits in the Quest perfectly. A 14z Sport would be a very good idler for a Quest since they are less expensive and are not visible in the bottom of a Velomobil.

The inside width on an Elite idler is 10mm. The inside width on a Sport idler is 10,5mm, so the Sport is a little bit bigger inside. Also, if the chain rubs on the inside of a Sport idler, there will be less sound and it will not be visible. So, for applications where the idler cannot float, and the chain must come in from the side, a Sport idler might be a better choice."

Maarten zei

Ik zou de hele constructie eens moeten zien: waar zit dit wieltje? Als het onder de voorkant van je stoel zit heb je inderdaad weinig speling voor een groter wiel. Als het wat verder naar voren, of wat verder naar achter zit, dan is een groter wiel wel mogelijk (18-20 t).

Misschien is dit juist iets waar Velomobiel aandacht aan wil besteden: een tandwiel in de trekkende lijn maakt de aandrijving efficiënter (vooral bij klimmen), en dat zorgt er voor dat je verder komt.

Wim Schermer zei

Het kettingwiel zit vlak onder de voorkant van de stoel en leidt de ketting onder de stoel door. De plaats is niet te veranderen en een tandwiel groter dan 14 tanden kan er niet in.
Inderdaad is de aandrijving met een tandwiel efficiënter dan een - indrukbare - en dus verlies opleverende O-ring. Gelukkig klimmen we hier in Nederland maar weinig en het nadeel is dan klein. Voordeel van de O-ring is wel dat er weinig of geen geluid wordt geproduceerd.

Harry Lieben zei

"Hi Harry,
Dat de Mango stil lijkt met de TerraCycle kan veroorzaakt worden doordat de Mango door zijn dubbele ketting sowieso al meer geluid produceert."

Het is in de Mango heel gemakkelijk om de achterste ketting er even af te gooien en zo te achterhalen waar een geluid vandaan komt. Op het hefplateau en met de top eraf is ook goed te zien of de ketting de flenzen raakt in de uiterste versnellingen.

Hoe dan ook, de Flevobike kettingwiel met O-ring heeft ook bij de Mango de voorkeur. De Terracycle bleek niet samen te gaan met de slanke 10-speed ketting die we in de Sport toepassen. Ook kwamen er teveel berichten dat de 13-tands Terracycle breekt.

Wim Schermer zei

Hi Harry,
Ik heb zowel 13- als 14-tands TerraCycle tandwielen gebruikt. Recent heb ik de 14-tands ingebouwd in de fiets van Marcel Beekmans. Hij werd helemaal gek van de herrie. Na uitbouw blijken de - hybride keramische - lagers ronduit vlekkeloos te draaien.
Ik ben er van overtuigd dat metalen tanden die onder een heel kleine hoek de ketting raken, niet stil te krijgen zijn. Mogelijk kan dit wel met een kunststof tandwiel. Ik ga het Alligt tandwiel er een keer inzetten. Groeten,
Wim

Anoniem zei

Heb zelf een skeeler-wiel[oud model] voorzien van een gleuf [dmv ijzervijl op de draaibank], zit er al meer als 8000 km onder[zephyr-low]en is onder alle omstandigheden geruisloos!!

Wim Schermer zei

Dat kan inderdaad ook goed werken. De skeelerwielen zijn niet spijkerhard maar wel sterker dan een rubber O-ring.
Groeten,
Wim